Wintervogels – Lars Jonsson

Lars Jonsson’s werk mag revolutionair genoemd worden. Wetenschappelijke illustraties proberen namelijk het uiterlijk van een vogel zo objectief mogelijk te benaderen via een tekening van een vogelsoort in smetteloos verenpak, afgebeeld in profiel met de juiste belichting. Maar de Zweed Jonsson maakte van zijn veldgids een persoonlijk werk.

Zijn vogels zijn niet statisch geïllustreerd maar je ziet ze af en toe afgebeeld in hun habitat, of slapend, met een warrig verenkleed, in vooraanzicht, vliegend, in tegenlicht,… Je duikt m.a.w. Niet alleen in de wereld van de vogels, maar ook in die van Jonsson. Zijn de wetenschappelijkere veldgidsen eerder eentonig, dan geeft die van Jonsson je een verhaal. Zijn soortenbeschrijvingen zijn aangenaam om te lezen in tegenstelling tot de droge opsommingen in de meeste vogelgidsen.

Moet niet gezegd dat hij op die benadering wat kritiek kreeg vanuit wetenschappelijke hoek en natuurlijk gemor in de wandelgangen tussen sommige vogelaars (lees: pseudo-wetenschappers). Sommige vogels zouden ook wat te dik zijn afgebeeld door Jonsson, enfin: blablabla… Niettemin bleef iedereen het er over eens dat hij een van de grootste talenten was in het tekenen en schilderen van vogels.

Zijn veldgids wordt voorlopig niet meer herdrukt en verscheen ook in aparte delen in 1978, opgesplitst volgens habitat:

  • Bos, weide en ‘fjeld’
  • Open veld en water
  • Tuin en park
  • Wad en kust
  • Alpen en Middellandse Zeegebied


Je vindt ze nog in tweedehands boekenwinkeltjes voor 10,-Euro. Soms vraagt een gek er zelfs 40,- Euro voor. Ik vond 4 deeltjes tijdens de Sovon Vogeldag voor 3,- Euro/deel. Kijk, zoiets maakt mijn dag helemaal goed. Dat ik daarbij eerst wat moest scharrelen in een paar oude dozen geeft mij het gevoel een schat gevonden te hebben.

Voor wie de veldgids compleet gemist had kwam er in 2016 bij Kosmos Uitgeverij het lijvige Wintervogels van hem uit. De prachtige vormgeving doet alle eer aan het werk van Jonsson. Wilde hij zijn complete Veldgids van Europa maar eens op deze manier stelselmatig uitbouwen, dacht ik onmiddellijk.  Maar niet getreurd, er is dus Wintervogels. Zijn tekenstijl is nog verbazingwekkender geworden en de beschrijvingen vertrekken vanuit jarenlange observaties van 59 vogels die ook bij ons te zien zijn in de winter. De Taigagaai, Notenkraker en Grijskopspecht zie je hier niet, maar als ze uit Jonsson’s hand worden getoverd blijf je met open mond kwijlend naar al dat moois kijken. In zijn haast intieme soortbeschrijvingen neemt hij je mee naar zijn tuin of de bossen van Gotland. Af en toe zie je schetsmatige dingetjes, een soort work in progress, dan weer het kleurenpalet van de desbetreffende soort. Het doet mij denken aan de werkwijze van Rien Poortvliet, maar Jonsson doet het minder exuberant en houdt het bij vogels.  Het zorgt wel voor een persoonlijke aanpak die aanspreekt.

Het boek is ondertussen al lang niet meer te bestellen, vrees ik, maar hier en daar zijn er nog exemplaren te zien in sommige winkels. Als je vogelliefhebber bent en de winter nuttig wilt doorbrengen raad ik je aan een paar vetbollen op te hangen in je tuin en met dit boek in je hand al die pracht te leren kennen. Als je betoverd bent door zijn tekeningen, zoals ik, kan je nog altijd naar Gotland reizen. Lars Jonsson heeft daar een eigen museum waar zijn, soms monumentale, doeken te zien zijn. Het is duidelijk dat hij een artiest pur sang is geworden die heer en meester is in zijn universum. www.larsjonsson.se

 

 

Geef een reactie

Je e-mailadres zal niet getoond worden. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *